.
ਹਾਏ ਨੀ ਹਾਏ
ਸੱਟ ਹਿਜ਼ਰਾਂ ਦੀ ਲੱਗੀ
ਕੋਈ ਦੇ ਗਿਆ ਕਪੱਤੀ ਮੈਨੂੰ ਚੀਸ ਤਿੱਖੀ ਤਿੱਖੀ
ਖੰਘ ਚ ਧਤੂਰਾ
ਜਾ ਕੋਈ ਚੱਬਦਾ ਮਲੱਠੀ
ਨੀਂ ਮੈਂ ਪੱਲਾ ਦੇ ਕੇ ਰੱਖੀ ਲਾਲੀ ਸੱਜਣਾਂ ਦੀ ਦਿੱਤੀ
ਆਇਆ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰੀ
ਗੋਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਵਪਾਰੀ
ਪੋਚ ਗਿਆ ‘ਹਾੜੀ ’ ਫੱਟੀ ਫ਼ਿਕਰਾਂ ਚੋਂ ਭਿੱਜੀ
ਦੋ ਖਣਾਂ ਦੀ ਝਲਾਨੀ
ਰਹੀ ਬਲ੍ਹਦੀ ਅੰਗੀਠੀ
ਜੀਭ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਦੱਬ ਗਿਆ ਮੱਠੀ ਮੱਠੀ
ਪਿਆ ਚਾਨਣੀ ਹਨ੍ਹੇਰਾ
ਘੁੱਪ ਅਕਲਾਂ ਤੇ ਛਾਇਆ
ਦਿਲ ਠੱਗਨਾ ਵਰੋਲਾ ਸੁੰਨੇ ਪਿੜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਇਆ
ਮੁੰਦੀ ਦੇ ਗਿਆ ਨਿਸ਼ਾਨੀ
ਮੇਰੀ ਚੀਚੀ ਨਾਲੋਂ ਨਿੱਕੀ
ਕੱਚੇ ਆਲੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਾਂ ਨੀਂ ਮੈਂ ਜਿਗਰਾਂ ਦੀ ਟਿੱਕੀ
ਕਦੇ ਤੱਕਲੇ ਪਰੋਵਾਂ
ਕਦੇ ਖੁੱਫ਼ੀਆ ਛੁਪਾਵਾਂ
ਉਹਦੇ ਨਾਂ ਵਾਲੀ ਮਹਿੰਦੀ
ਕਦੇ ਤਲੀਆਂ ਤੋਂ ਲਾਹਵਾਂ
ਹੋਵੇ ਕੰਧ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰੀ ਕਿਸੇ ਇੱਟ ਨਹੀਂਓਂ ਡਿੱਠੀ
ਓਹਦੇ ਹੱਕ ਚ ਲਕੀਰਾਂ ਭਰੀ ਪਿਆਰ ਵਾਲੀ ਚਿੱਠੀ
ਨੀਂ ਮੈਂ ਡਾਹੀ ਦਰਵਾਜੇ
ਵੱਟੇ ਸੂਤ ਦੀ ਪੰਘੂੜੀ
ਕੋਈ ਝੱਲ ਗਿਆ ਪੱਖੀ ਮੈਨੂੰ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਗੂੜੀ
ਅੱਖ ਖੁੱਲੀ ਨੀਂ ਮੈਂ ਭੁੱਲੀ
ਤੋੜੀ ਖੇਸੀ ਨਾਲੋਂ ਜੱਫੀ
ਨੀਂ ਮੈਂ ਸ਼ਰਮਾਂ ਦੀ ਲੱਥੀ ਅੱਖ ਪੈਰ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਚੱਕੀ
ਲੱਗੀ ਤੂਤ ਵਾਲੀ ਛਟੀ
ਮੇਰੇ ਉੱਠੀ ਰਕਵੀਤੀ
ਨੀਂ ਮੈ ਘਿਉ ਵਿੱਚ ਪਾਕੇ
ਕੌਲੀ ਮਿਰਚਾਂ ਦੀ ਪੀਤੀ
ਜਾਵਾਂ ਸਿਰ ਢਕੇ ਡੇਰੇ ਖਾਵਾਂ ਰੋਗਾਂ ਲਈ ਫੱਕੀ
ਟੁੱਟੇ ਸੂਤ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਸੱਤ ਜਨਮਾਂ ਤੋਂ ਪੱਕੀ
ਭਰ ਟਿੱਚਰਾਂ ਦਾ ਛੰਨਾਂ
ਬੁੱਲ੍ਹੀਂ ਲਾ ਗਿਆ ਨੀਂ ਮੇਲੀ
ਧਾਹ ਨਿੱਕਲੀ ਕਲੇਜੇ ਰਹੀ ਗੂੰਜਦੀ ਹਵੇਲੀ
ਛਿੱਟਾ ਦੇ ਗਿਆ ਕਾਹਦਾ
ਸੇਕ ਵਧ ਗਿਆ ਗੁੱਝੇ
ਪਾਵਾਂ ਅੱਖੀਆਂ ਤੇ ਪਾਣੀ ਊਣੀ ਕਰਕੇ ਹਥੇਲੀ
ਹੋਸ਼ ਖੋ ਬੈਠੀ
ਨੀਂ ਮੈਂ ਤੁਰ ਪਈ ਕੁਰਾਹੇ
ਕਿਸੇ ਹਾਣ ਦਾ ਨੀਂ ਬੇਲੀ
ਕਦੇ ਏਦਾਂ ਨਾ ਸਰਾਹੇ
ਜ਼ਿੰਦ ਦੁੱਧ ਵਾਂਗ ਉੱਬਲੇ ਪਤੀਲੇ ਦੀ ਸਹੇਲੀ
ਜਾਵੇ ਖੂਹ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਅੱਧੀ ਬੁੱਝ ਕੇ ਪਹੇਲੀ
ਮੈਂ ਲਾਵਾਂ ਨੀਂ ਕਾਂਢੇ
ਉਹਦੀ ਪੈੜ੍ਹ ਹੇਠੋਂ ਮਿੱਟੀ
ਦਿਨ ਚੜ੍ਹੇ ਇੰਝ ਲੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਪਰੀਆਂ ਨੇ ਲਿੱਪੀ
ਦੇਵਾਂ ਪਿਆਰ ਦਾ ਹਲੂਣਾ
ਹੱਸੇ ਪਿੱਪਲੀ ਦੀ ਪੱਤੀ
ਜਿਵੇਂ ਆਖ਼ਰੀ ਨਰਾਤੇ ਦੀਵਾ ਤਾਰੇ ਕੁੜੀ ਨਿੱਕੀ
ਲੱਗੀ ਕਾਲਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿਹੜੇ
ਸਾਡੇ ਸੱਜਣਾਂ ਦੀ ਮਹਿੰਦੀ
ਲੋਅ ਅੱਖੀਆਂ ਚ ਰਹਿੰਦੀ
ਖੌਰੇ ਜੱਗ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ
ਵਾਂਗ ਵੇਖਦੇ ਸ਼ੁਦਾਈਆਂ ਮੇਰੇ ਗਲੇ ਦੀ ਤਬੀਤੀ
ਜਿਵੇਂ ਜੋੜਾ ਕੋਈ ਮਿਲੇ ਸੁਲਹਾ ਕਰ ਕੇ ਮਸੀਤੀਂ
ਹੋਏ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਖੜਾਕ,
ਹਵਾ ਪੁਰੇ ਵਾਲੀ ਚੱਲੀ,
ਲੋਕੀਂ ਬਿੜਕਾਂ ਦੇ ਪੱਟੇ, ਮੈਨੂੰ ਛੱਡਦੇ ਨਾ ਕੱਲੀ,
ਜਾਣਾ ਪੈਜੇ ਕਾਲੀ ਰਾਤ,
ਨੀਂ ਮੈਂ ਜਾਵਾਂ ਮੱਲੋ-ਮੱਲੀ,
ਲੱਭੀ ਸੱਥ ਦੇ ਜੰਡੋਰੇ ਜਗ਼ਾ ਜੱਗ ਤੋਂ ਸਵੱਲੀ
ਪਾਵਾਂ ਪਾਣੀ ਚ ਲਕੀਰਾਂ
ਪੱਲੀ ਸੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਵਾਂ,
ਚੰਨ੍ਹ ਲੁਕਿਆ ਨਾ ਲੈਜੇ
ਮੈਥੋਂ ਮੇਰਾ ਪਰਛਾਵਾਂ
ਮੈਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਨਹੀਓਂ ਰਹਿੰਦੀ ਜਦੋਂ ਪੈ ਜਾਵਾਂ ਗੱਲੀ
ਭਾਵੇਂ ਅੰਗੀਂ ਚੜ੍ਹ ਜਾਵੇ ਗੁੱਟਾਂ ਨੂੜਿਆਂ ਚੋਂ ਖੱਲੀ
ਹਾਏ ਨੀ ਹਾਏ
ਭੁੱਖ ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਲੱਥੀ
ਕੋਈ ਛੋਹ ਗਿਆ ਨਸੇੜੀ ਮੇਰੇ ਫਿਕਰਾਂ ਦੀ ਵੱਖੀ
ਤਿੱਖੇ ਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਚਬੋਏ
ਖੜ੍ਹੇ ਲੂੰਆਂ ਨੂੰ ਸਤਾਏ
ਪਿੰਡੇ ਕੰਡ ਨੂੰ ਲਗਾਏ ਜਿਵੇਂ ਬਾਜਰੇ ਚੋਂ ਮੱਕੀ
ਪਾਣੀ ਖੂਹਾਂ ਦੇ ਜਗਾਏ
ਦੀਵੇ ਥੇਹਾਂ ਤੇ ਜਲਾਏ
ਜਾ ਕੇ ਪੀਰੀ ਦਰਗਾਹੇ ਗੇੜੀ ਮਿੰਨਤਾਂ ਦੀ ਚੱਕੀ,
ਹੁਣ ਕਰਦਾ ਨਾ ਜੀਅ ਯਾਰੀ ਛੱਡਣੇ ਨੂੰ ਪੱਕੀ
ਚੜ੍ਹੀ ਸੰਦਲੀ ਸਵੇਰ
ਕੱਕੇ ਰੇਤਿਆਂ ਤੋਂ ਕੱਕੀ
ਕਰ ਉਂਗਲੀ ਸਹੇੜੇ ਭੈੜੇ ਡੂਮਣੇ ਦੀ ਮੱਖੀ,
ਪਾਏ ਰੇਸ਼ਮੀ ਲਿਬਾਸ
ਆਏ ਕਾਲੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼
ਲੈ ਗਏ ਮੰਗ ਕੇ ਉਧਾਰੀ ਮੇਰੇ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਬੱਕੀ
ਟੁੱਟੇ ਵੰਝਲੀ ਦੇ ਤਾਰ
ਰੁੱਠੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਸੰਗੀਤ
ਵੇਖ ਮਾਤਾ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਜਿਵੇਂ ਕੁੜੀ ਕਿਸੇ ਛੱਡੀ
ਧੁਰੋਂ ਮੰਨੇ ਇਤਬਾਰੀ ਠੱਗੀ ਮਾਰ ਗਏ ਵੱਡੀ
ਹਾਏ ਨੀਂ ਹਾਏ
ਸੱਟ ਹਿਜ਼ਰਾਂ ਦੀ ਲੱਗੀ
ਕੋਈ ਦੇ ਗਿਆ ਕਪੱਤੀ ਮੈਨੂੰ ਚੀਸ ਤਿੱਖੀ ਤਿੱਖੀ
ਹਾੜੀ cruel
ਰਕਵੀਤੀ -ਧੱਫੜ ਉੱਠ ਖੜ੍ਹਨੇ-
ਇਲਾਜ -ਘਿਉ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਆਂ ਮਿਰਚਾਂ ਪਾ ਕੇ ਪੀਣ ਨਾਲ
Hae ni hae
satt hizran dee laggi
koee de giya kpatti mainu chees tikhi tikhi
khangh ch dhtura*
ja koee chabda mlatthi
nee main palla de ke rakhi lali sajna dee ditti
aya karke tyari
gore rang da wapari
poch giya haarree* fatti fikran ch bhijji
do khanan dee jhalaani
rahi valdi angeethi
jeevh dandan de sahare dabbh giya mathhi mathhi
piya chaannee hanera
ghupp aklan te chhaaya
dil thagna vrola sunne pirran* wichon aya
mundi de giya nissani
meri cheechi nalon nikki
kache aale wich rakhan nee main jigran dee tikki
kade takkle pirovan
kade khuffia chupavan
ohde naa vaali mehndi
kade taliaan te laavan
hove kand istehaari kise itt nahion ditthi
ohde hakk ch lakeeran bhari pyar wali chitthi
nee main daahi darvaje
vatte soot dee panghoori
koee jhall giya pakhi mainu karman dee goorhi
akkh khuli nee main bhuli
torri khesi nalon jaffi
nee main sharman dee lathee akkh pairan ton naa chakki
laggi toot wali shatti
mere uthi rakweeti
nee main gheo wich paa ke
kauli mirchan dee peeti
javan sir dhakke dere khavan rogan laee fakki
tutte soot dee bimari satt janman ton pakki
bhar tichran daa channan
bulleen la giya nee meli
dhaah nikli kleje rahi goonjhdi haveli
chitta de giya kahda?
sek vadh giya gujje
pavan akhian te paani ooni karke hatheli
hosh kho baithi
nee main tur paee kurahe
kise haan daa nee beli
kade edan naa sarahe
jind dudh wangun ubble pateele dee saheli
jaave khooh de kinare adhi bujh ke paheli
main lavan nee kaande
ohdi paairh hethon mitti
din charre injh lagge jiven parrian ne lippi
devan pyar da haloona
hasse piplee dee patti
jiven aakhri naraate deeva tare kudi nikki
laggi kaalje de vehre
sade sajnan dee mehndi
loa akhian ch rehndi
khaure jagg nu kee kehndi?
waang wekhde shuddaeean mere gale dee taveeti
jiven jorra koee mile shulla karke maseeteen
hoe pairan de khadaak
hava pure wali challi
lokeen birkaan de patte mainu chadd-de naa kalli
jaana paije kaali raat
nee main javan mallo-malli
lavhi shatth de jandore jagah jaggh ton svvalee
pavan paani ch lakeeran
palli sadran nu lavan
chann lukia naa laize
maithon mera parchavan
mainu hosh nahion rehndi jadon pai javan galleen
bhaven angheen chadd jave guttaan noorian ch khalli
hae ni hae
bhukh umran dee lathee
koee choh giya naseri mere fikran dee vakhi
tikhe soolan nu chavoe
khade looan nu sataye
pinde kand nu lagaye jiven bajre chon makki
paani khoohaan de jagaye
deeve thehan te jalae
jake peeri-dargahe geri mintan dee chakki
hunn karda naa jee yaari chadd-ne nu pakki
chadi sandli sver
kake reteaan ton kakki
kar unghlee saherrh gaee bhaide doomne dee makhi
pae reshmi libaas
aye kale angrez
lai gae mang ke udharee mere mirze dee bakki
tutte vanjhli de taal
ruthe dilan de sangeet
wekh mata* de nisaan jiven kudi kise chaddi
dhuron manne ittwari thaggi maar gae vaddee
Hae ni hae
satt hizran dee laggi
koee de giya kpatti mainu chees tikhi tikhi
dhatura-- ikk jehreele veejan wala voota jiss de veez mirchan de patran warge hunde ne, 3-4 khaan naal gala theek ho jandai, par wadhh khaan naal marr vee sakdai
haarree-- cruel, stubborn
pirr- a part of field mainly in the middle used to seperate wheet or other crops, vrole -small tornados of air mostly produced during the time of harvest,
maata- chicken pox
